تعارض دیدگاه منطق دانان سینوی با ابن سینا در تعیین جهت نتایج مختلطات شکل اول

نویسندگان

مهناز امیرخانی

استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه الزهرا (س) شهناز شایانفر

استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه الزهرا (س) فاطمه منصورزاده

کارشناس ارشد فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه الزهرا (س) ،

چکیده

فعلیت صغری از شروط انتاج مختلطات شکل اول است که بیش تر منطق دانان، از جمله ابن سینا، در بسیاری از آثار خود بدان پای بندند. ابن سینا در مبحث مختلطات شکل اول فقط در دو موضع (صغرای ممکنه خاصه با کبرای وجودیه و صغرای مطلقه خاصه با کبرای موجبه ضروریه)، جهت نتیجه را تابع کبری ندانسته است. در حالی که بنا بر رأی خواجه طوسی مواضع دیگری نیز وجود دارد که نتیجه تابع کبری نیست. خواجه کبرای وصفیه (یکی از دو مشروطه عامه یا خاصه یا یکی از دو عرفیه عامه یا خاصه) را نیز به این مواضع می افزاید. با تفحص در آثار منطق دانان سینوی تعداد این مواضع به 42 ضرب می رسد. اگرچه منطق دانان در تعیین جهت نتیجه 31 ضرب از این ضروب اتفاق نظر و در تعیین جهت نتیجه 11 ضرب باقی مانده اختلاف نظر دارند، اما هیچ یک از آنان نتیجه این 11 ضرب را تابع کبری ندانسته اند. پژوهش حاضر به بررسی 31 ضرب یادشده و ضوابط و ادله منطق دانان در باب جهت نتیجه آن ها می پردازد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تعارض دیدگاه منطق‌دانان سینوی با ابن‌سینا در تعیین جهت نتایج مختلطات شکل اول

فعلیت صغری از شروط انتاج مختلطات شکل اول است که بیش‌تر منطق‌‌‌دانان، از جمله ابن‌‌‌سینا، در بسیاری از آثار خود بدان پای‌بندند. ابن‌‌‌سینا در مبحث مختلطات شکل اول فقط در دو موضع (صغرای ممکنة ‌‌‌خاصه با کبرای وجودیه و صغرای مطلقة خاصه با کبرای موجبة ‌‌‌ضروریه)، جهت نتیجه را تابع کبری‌‌‌ ندانسته است. در حالی که بنا بر رأی خواجة ‌‌طوسی مواضع دیگری نیز وجود دارد که نتیجة تابع کبری نیست. خواجه کبرای ...

متن کامل

مقایسه ی مختلطات شکل اول در منطق سینوی

"مختلطات" یکی از مشکل¬ترین و پیچیده¬ترین مباحث منطق قدیم به شمار می¬آید. شاید بتوان عدم رویه واحد و مختصرگویی و ابهام در شرایط انتاج شکل اول مختلطات در خصوص شرط "فعلیت" یا "امکان" صغری را از عوامل دشواری این بحث دانست. البته به تبع آن، اختلاف¬نظر منطق¬دانان در تعیین نتیجه ضروب نیز، عدم نظام¬مندی این مبحث را تشدید می-کند. در این پژوهش آثار منطق¬دانان به¬نام ـ از ابن¬سینا تا عصرحاضرـ در باب مختلط...

مقایسة منطق الطیر عطار نیشابوری با رسالة الطیر ابن سینا

پژوهش حاضر تلاشی است برای مقایسة محتوای دو اثر برجستة عرفانی، منطق الطیر عطار نیشابوری و رسالة الطیر ابن سینا، که به شیوة مطالعه و با استفاده از تحلیل کیفی و کمی محتوا صورت گرفته است. برای سهولت مقایسه از جدول‌ها و نمودارهایی نیز استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که شباهت‌ها عمدتاً در محتوای اثر است. مهم‌ترین شباهت دو اثر اشتراک در مضمون آن‌هاست. وجود رمز «مرغ» و مضمون «وحدت» بسیار بر...

متن کامل

«ماهیّت» از دیدگاه ابن سینا

«ماهیّت» و وجود به عنوان دو مفهوم اساسی در جای جای متون فلسفة اسلامی به صورت متقابل، به کار می روند. در مقالة حاضر کوشیده ایم تا از دیدگاهی تحلیلی و با تأکید بر آراء ابن سینا، پاره ای از احکام ماهیّت را بررسی کنیم. دربارة ماهیّت، سه گونه حکم می توان داشت: یکی از آنها به صورت حمل اوّلی ذاتی است، و دو دیگر از نوع حمل شایع صناعی. در نخستین حکم، به بیان و تعریف مفهوم « ماهیّت » و اینکه از لفظ «ماهیّت» چه...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
منطق پژوهی

جلد ۶، شماره ۱۲، صفحات ۳۷-۵۸

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023